İş sağlığı ve güvenliği / Çevre farkındalığını arttırmak ve eğitimler haricinde bazı konularda bilinçlendirmeye katkıda bulunmak adına hazırlamış olduğumuz İSG-Ç Bülteninin ikinci sayısı:
"ELEKTRİK ÇALIŞMALARI"
Neden Elektrik Çalışmaları?
Her yıl Dünya'da bir milyondan fazla elektrik kaynaklı yangın meydana gelmektedir. Türkiye'de yapı sektöründe yaşanan iş kazalarında elektrik bağlantılı kazaların yaklaşık ortalaması %8-10 arasındadır. Elektrik akımı (bir tel veya diğer iletkenler aracılığıyla) en az dirençli yolu tercih ederek bir yerden başka bir yere taşınır / geçer. Eğer vücudnuz bu yolu sağlarsa, bir elektrik şokuna maruz kalabilirsiniz.
Kimler Risk Altında?
Yapı sektörününde şantiyenin başlangıcından itibaren süreçleri kapsayan çalışmalarda elektrik riskleri öncelikli olarak değerlendirilmelidir. Aşağıdaki tabloda elektrik kazalarının alt grupları yer almaktadır:
|
No.
|
Elektrik Çarpması – Alt Gruplar
|
Ölüm
|
Yaralanma
|
Toplam
|
|
Kaza Tipi
|
Sayı
|
%
|
Sayı
|
%
|
Sayı
|
%
|
|
1
|
Yapı yakınındaki gerilim hatlarından
|
94
|
38,5
|
36
|
50,0
|
130
|
41,1
|
|
2
|
Gırgır vinçteki kaçaklardan
|
50
|
20,5
|
2
|
2,8
|
52
|
16,5
|
|
3
|
Gerilim hatlarındaki çalışmalarda
|
23
|
9,4
|
10
|
13,9
|
33
|
10,4
|
|
4
|
İç tesisattaki kaçaklardan
|
29
|
11,9
|
3
|
4,2
|
32
|
10,1
|
|
5
|
Elek. El aletlerindeki kaçaklardan
|
17
|
7,0
|
1
|
1,4
|
18
|
5,7
|
|
6
|
Elek. Diğer araçlardaki kaçaklardan
|
18
|
7,4
|
3
|
4,2
|
21
|
6,6
|
|
7
|
Diğer tip elektrik çarpmaları
|
13
|
5,3
|
17
|
23,6
|
30
|
9,5
|
|
|
Toplam
|
244
|
100,0
|
72
|
100,0
|
316
|
100,0
|
Burada da karşımıza çıkan en büyük riskin, inşaatı devam eden yapıların yakınından geçen gerilim hatların doğrudan veya dolaylı temas ile çarpılmalar şeklinde karşımıza çıktığını görüyoruz. Aşağıdaki tabloda enerji hattına göre bulunulması gereken yatay uzaklıkları görebiliriz:
|
Hattın izin verilen en yüksek sürekli işletme gerilimi kV
|
Yatay uzaklık (m)
|
|
0-1 (1 dahil)
|
1
|
|
1-36 (36 dahil)
|
2
|
|
36-72,5 (72,5 dahil)
|
3
|
|
72,5-170 (170 dahil)
|
4
|
|
170-420 (420 dahil)
|
5
|
Elektrik Kaynaklı Kazaların Nedenleri
- Elektrik risklerini görmezden gelmek ve sadece fiziksel temas ile elektrik akımına maruz kalınacağına inanmak.
- Yetkisiz kişilerin elektrik ekipman ve kaynaklarına madahale etmesi.
- Elektrik enerjisinin kullanıldığı veya aktarıldığı bölgelerdeki su birikimi.
- Kaçak akım röle ve sigorta sistemlerinin çalışmaması.
- Topraklama yapılmamış olması.
- Panoların önünde yalıtkan paspas ve elektrik personelinde özel eldiven olmaması.
- Korumasızi ekli ve yıpranmış kablo kullanımı.
Elektrik Kazalarının Önlenmesi İçin Uygulanması Gereken Kurallar
- Elektrik arızalarına müdahale edilmemelidir. Yetkili ve elektrik konusunda eğitimli kişilere haber verilmelidir.
- Elektrik teçhizatı kullanmaya başlamadan önce ellerinizin ve ayaklarınızın kuru olduğundan emin olunmalıdır. Eğer nemli veya ıslak bir zeminde çalışma zorunluluğu doğarsa akım kesici kullanılmalıdır.
- Şantiyelerdeki kaldırma operasyonları öncesi elektrik hatları ile olan mesafe gözden geçirilmelidir.
- Çeşitli cihazların veya lambaların enerji kablolarının fişini prize takmadan önce bu teçhizat veya lamba kapatılmalıdır, izolasyonunda hasar olup olmadığı, kablonun dolaşarak düğümlenip düğümlenmediği gözden geçirilmelidir.Kabloların duya / prize veya el aletlerine giriş yerlerinde yıpranma olup olmadığını kontrol ederek güvenli bir şekilde başlandığından emin olunmalıdır.
- Yanıcı maddelerin bulunduğu yerlerde elektrikli aletler ile yapılan çalışmalarda dikkatli olunmalıdır.
- Elektrik kabloları ve kordonları şantiye alanlarında olabildiğince yol üzerinden geçirilmemelidir. Yıpranan ve yırtılan kablolar, zeminin kaybolması veya kazı çalışmaları sırasında tehlike oluşturabilir.
- Yapı alanındaki enerji dağıtım tesislerinin, özellikle de dış etkenlere maruz kalan tesislerin, kontrol ve bakımlarının düzenli olarak yapılması sağlanmalıdır.
- Elektrik nakil hatlarının bulunduğu alanlarda yapılan çalışmalarda, bariyerler veya ikaz levhalarıyla araçların ve tesislerin elektrik hattından uzak tutulması sağlanmalıdır. Ayrıca araçların hat altından geçmesinin zorunlu olduğu durumlarda uygun tedbirler alınması ve gerekli ikazlar yapılmalıdır.
Sonuç
Entegre Proje Yönetim olarak imalat, kalite kontrol ve gözetim çalışmalarımızda elektrik risklerini göz ardı etmemeliyiz.
İçinde elektrik geçen konuşmalarda: "Ben biliyorum." dememeliyiz. Elektrik mühendislerimiz ve teknikerlerimiz hariç.
EPY / İSG-Ç Bülten002 "Elektrik Çalışmaları"