İş sağlığı ve güvenliği / Çevre farkındalığını arttırmak ve eğitimler haricinde bazı konularda bilinçlendirmeye katkıda bulunmak adına hazırlamış olduğumuz İSG-Ç Bülteninin altıncı sayısı:

"OFİSLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ"

Ofislerde Ergonomi

Ofis sektörü ve meslek hastalıkları ve iş kazaları yönünden ele alınması gereken bir sektördür. Ofislerdeki iş kazalarının inşaat, metal ve maden sektöründeki kazalara oranla daha düşük olması ilginin bu yöne kaymasını azaltmaktadır. Ancak iş kazalarının küçük veya büyük olması değil insan sağlığı temel alınması gerektiği için ofislerde iş sağlığı ve güvenliği bakımından incelenmelidir.

Ergonominin amacı:

• Çalışanların etkinliğini arttırmak
• Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak
• Çalışmanın yöntemli bir şekilde düzenlenmesini sağlamak
• Lüzumsuz aktiviteleri önlemek
• İnsan-makine-çevre uyumunu sağlamaktır.

Ergonomi Risk Faktörleri

Çevresel Faktörler

• Gürültü

Ofis ortamındaki gürültü düzeyi ortalama50 - 55 dB aralığındadır. Gürültü ofis ortamının büyüklüğüne göre çalışanlar üzerinde psikolojik olarak farklı düzeylerde etki gösterebilir. Ancak çalışanlar çoğunlukla konsantrasyon eksikliği, dikkat kapasitesinde zayıflama, yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç uyuma, sinirli olma, karşılıklı anlaşma bozuklukları ve algıda azalma gibi şikayetlerle karşılaşırlar.

• Sıcaklık, nem ve hava akımı (Termal Konfor)

Çalışılan yerlerde iç hava kalitesinin insanların sağlığı ve verimi ile doğrudan ilişkisi nedeniyle günümüzde önemi artmaktadır. Bu bakımdan çalışanların günün en az sekiz saatini geçirdiği ofislerdeki termal konforun sağlanması son derece önemlidir. İç ortam sıcaklığı, ısıl konfor şartlarından en önemli parametredir. İç ortam sıcaklığı kış ve yaz durumuna göre insanların kendilerini rahat hissedecekleri bir düzeyde olmalıdır.

Çin’de yapılan bir araştırmaya göre termal konforun sağlanması için ofis ısısının en az 26 C olması gerektiği saptanmıştır. Başka bir çalışmada az enerjili serinletme sisteminin çalıştığı bir ortamda ofis   içi sıcaklık değerinin ortalama 23 C ve nem oranının %55 olması gerektiği belirlenmiştir. ABD ASHRAE standartlarına göre ideal şartlar için sıcaklığın 20-25,5 C, nemin ise %30-60 arasında olması gerekmektedir.

• Aydınlatma

Ofislerde aydınlatmak ihtiyacı, yapılan işin gerekliliğine göre değişmektedir. İhtiyacımız olan aydınlatma iki yol ile sağlanır. Doğal ışık ve yapay ışık. Yapay aydınlatmaya göre daha fazla aydınlatma şiddetine sahip olmasından dolayı gün ıışığının insanlar üzerinde birçok olumlu etkisi bulunmaktadır.

İşyerlerinde sağlanan aydınlatmada ışığın gözü rahatsız etmeyen bir konfora sahip olması ve dengeli bir dağılımı gereklidir. Çalışılan plan veya projenin yanına masa lambası konulması gibi doğru noktalara ışık odaklaması uygulanmalıdır. Düşük kontrastlı ışık kullanarak çalışanların performansını düşürmemek gerekmektedir. Işığın    yansımaları doğru kullanılmalı tavandan, duvardan, yerden veya masalardan ne kadar   ışık   yansıtılacağı   iyi   hesaplanmalıdır. İşyerlerinde aydınlatma için kullanılan ışık göz kamaştırmamalı, doğru renk ve ton seçilmeli, floresanda olduğu gibi kırpma olmamalıdır.

• Bitkiler

NASA’nın yaptığı araştırmalara göre bitkiler havadaki benzol, karbon monoksit ve formaldehit gibi toksik maddelerin seviyesinin azalmasını sağlar. Ofislerde yeşil yapraklı bitkilerin olması hava kalitesini arttırır.

Fiziksel Faktörler

• İş yeri yerleşim planı

Sürekli kapalı ortamlarda çalışan kişilerde hasta bina sendromu adında, halsizlik, baş ağrısı, sersemlik hissi, bulantı, cilt kuruluğu, gözlerde batma, burunda tıkanıklık ya da akma gibi belirtiler veren bir durum ortaya  çıkmaktadır.  Belirtiler, genellikle penceresi açılmayan, merkezi bir havalandırmaya bağlı olan binalarda ortaya çıkar. Çalışma masası veya çalışma yüzeyi, ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde   düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde ve yeterli büyüklükte ve yüzeyi ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır. Sandalye dengeli ve çalışanın  rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır. Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilmelidir.

• Tekrarlanan işler

Sürekli tekrarlayan işlerde, kasların dinlenmesi için yeterli aralar verilmezse kas ve iskelet sisteminde ağrılar ve rahatsızlıklar kaçınılmazdır.

• Uygunsuz duruşlar
• Statik duruş

Çalışanın aynı pozisyonda uzun süre durarak çalışması gereken duruşlardır. Statik duruşlarda kan akışı sınırlanır, kaslarda yorgunluk ve zedelenmeler oluşur. Ergonomik iyileşmelerle statik duruşun etkileri sınırlandırılabilir.

Ofis Hastalıkları

Ofis hastalıkları, sürekli aynı pozisyonda kalma, tekrarlayan hareketler, ekranlı ve klavyeli araçlarla çalışma, el bileği ve parmaklara aşırı yüklenmeler,  ortamın ısı, nem, ışık ve konfor yönünden uygunsuzluğunun neden olduğu multisistemik hastalıklar topluluğudur.

• Kas-iskelet sistemi hastalıkları
• Dolaşım sistemi hastalıkları                                         
• Alerjik hastalıklar
• Psikolojik hastalıklar

Ofis hastalıklarından korunmak için:

• Spor, fiziksel aktivite,
• Düzenli uyku ve dinlenme,
• Ergonomik ofis dizaynları kullanmak,
• İş yaşantısı dışında psikolojik deşarj sağlayan hobilere zaman ayırmak yeterlidir.

Sonuç

Ofis çalışmalarında tek düze çalışmalardan uzak durmalı ve sosyal hayatımızda spor yapmaya yönelerek uzun vadede ortaya çıkabilecek meslek hastalıklarından korunmalıyız.Ofis çalışmalarının "Az tehlikeli" sınıfta olması hiç tehlike olmadığı anlamına gelmez, unutmamalıyız.

EPY / İSG-Ç BÜLTEN006 "Ofislerde İş Sağlığı ve Güvenliği"