İş sağlığı ve güvenliği / Çevre farkındalığını arttırmak ve eğitimler haricinde bazı konularda bilinçlendirmeye katkıda bulunmak adına hazırlamış olduğumuz İSG-Ç Bülteninin on birinci sayısı:
"İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASAL MEVZUATI"
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
İş sağlığı ve güvenliği kanunu 20.06.2012 tarihinde işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacıyla çıkarılmıştır.
6331 Sayılı Kanun;
İşverenin ve çalışanların yükümlülüklerini, İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Risklerden korunma ilkelerini, Acil durum plan ilkelerini, İş kazası ve meslek hastalığı kayıt bildirimlerini, Çalışanların eğitimlerini ve temsil haklarını, İşin durdurulması durumlarını, Teftiş ve idari para cezalarını genel hatlarıyla belirler…
İş sağlığı ve güvenliği kanunu hakkında bilgi sahibi olmak, iş ve günlük hayatımızda karşılaşabileceğimiz birçok iş sağlığı ve güvenliği olay ve durumunu doğru yorumlamamızı ve konuyla ilgili hukuki ve teknik açıdan hızlı aksiyon almamızı sağlar. Kanuna linkten ulaşabilirsiniz:
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf
4857 Sayılı İş Kanunu
İş kanununun amacı işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir.
Kanun kapsamında iş sözleşmeleri, tazminat yükümlülükleri, izinler, haklar ve sorumluluklar belirlenir.
İş kanununun çalışan ve işveren tarafından bilinirliği maddi manevi anlaşmazlıkların önüne geçer. Kanuna linkten ulaşabilirsiniz:
http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmelikleri
İş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamında sektörel riskleri düzenlemek adına birçok yönetmelik çıkartılmıştır. Entegre Proje Yönetim olarak yapı sektöründeki hukuksal sorumlulukları anlamak adına belli başlı yönetmelikler hakkında bilgi sahibi olmamız önemlidir. Çoğu zaman iş sağlığı ve güvenliği toplantıları kanun ve yönetmelikler ekseninde ilerlemekte ve sonuçlanmaktadır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftişleri
İş sağlığı ve güvenliği yasal mevzuatının dışında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müfettişleri yaptıkları şantiye denetimlerde yasa ve yönetmelikleri yorumlamakta ve bazı taleplerde bulunmaktadırlar. Katılım sağladığımız bir seminerde İş Müfettişleri aşağıdaki konulara özellikle dikkat çekmiştir:
• Yapılan teftişlerde Sağlık Güvenlik Planının mevzuat kopyası olarak düzenlendiğinin ve işyerinin özelliklerine uymadığının görüldüğü, konuyla ilgili uygunsuzluk yazarak işyerine has Sağlık Güvelik Planı istediklerini belirtmiştir.
• Çoğu zaman işin başında risk değerlendirmelerinin hazırlandığını ve sonrasında üzerinde hiç çalışma yapılmadığını tespit ettiklerini, konuyla ilgili uygunsuzluk yazarak giderilen risklerin veya yeniden ortaya çıkan risklerin risk değerlendirmelerine işlenmesini talep ettiklerini belirtmiştir.
• İşyeri Hekimlerinin sahaya çıkmadıkları ve yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmedikleri için uygunsuzluk yazdıklarını, konuyla ilgili işyeri hekimlerinin sertifikalarına ihtar puanı yazdırdıklarını belirtmiştir.
• Yapılan denetlemelerde İSG-KATİP sözleşmelerinin güncel olmadığını tespit ettiklerini ve belirli periyotlarla İSG-KATİP sözleşmelerinin güncellenmesi gerektiğini belirtmiştir.
• Özellikle şantiyelerde çalışan temsilcilerinin yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ve bunun iş güvenliğinin çalışanlara ulaştırılmasında sıkıntılar oluşturduğunu belirtmiştir.
• Acil durum eylem planlarının kopyala-yapıştır yöntemlerle yapılmaması gerektiğini, işyerine uygun ve uygulanabilir olmasını belirtmiştir.
• Şantiyelerde öncelikle toplu koruma yöntemlerine öncelik verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Buna göre korkuluk, güvenlik ağları ve rüzgar panellerinin önemine dikkat çekmiştir.
• İş makinelerinin periyodik bakım evraklarının uygun olmayan (makineyi görmeden evrak düzenlenmesi, makineye evrak vermeye gelen makine mühendisinin sadece gözle kontrol yapması…vb) şekilde hazırlandığının görüldüğünü ve bunun tespiti halinde iş makinesi ile ilgili tüm taraflara suç duyurusunda bulunulduğunu belirtmiştir.
• Yapılan teftişlerde yaya ve araç yolunun güvenli bir şekilde ayrılıp ayrılmadığına önem verdiklerini belirtmiştir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Teftişleri
• Yapılan teftişlerde şantiye elektrik kablolarının koruma içine alınıp alınmadığını, kaçak akım rölelerinin çalışma durumunu, kabloların suyla temas etmeyecek şekilde yerleştirilmesini ve topraklama raporlarını özellikle incelediklerini belirtmiştir.
• Yapılan teftişlerde iskele sistemlerinin incelendiğini ve iskelelerdeki uygunsuzlukların işin durdurulmasıyla sonuçlandığını belirtmiştir.
• Yapılan teftişlerde kazı işlerinde alınması gereken önlemlerin alınmadığı tespit edildiğinde denetimin işin durdurulmasıyla sonuçlandığı belirtilmiştir.
• Yüksekte çalışma yapılan yerlerde bağımsız yaşam hatlarının olması gerektiği belirtilmiştir.
• Şantiye içi trafiğin yönlendirilmesi için işaretçi sisteminin kurulması gerektiğini ancak işaretçilerin konuyla ilgili nitelikli eğitime tabi tutulmaları gerektiği belirtilmiştir.
• Yapı işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğinde tanımlanan özelliklere sahip olmayan sistemleri, örneğin: çelik halat, halat, urgan, zincir, emniyet alan perdeleri kullanılan korkuluk sistemlerinin kesinlikle kabul edilmediği belirtilmiştir.
Sonuç
İş sağlığı ve güvenliği birçok bilim ve prensibin karma uygulamasıyla hayat bulur. Hukuki prensipler iş sağlığı ve güvenliğinin en önemli ayaklarından birisidir. İş sağlığı ve güvenliği yasal mevzuatı hem günlük yaşantımızdaki hem de iş hayatımızdaki birçok olay ve durumda karşımıza çıkabilir.
İş yerleri dışında; evler, okullar, hastaneler, yollar, sosyal alanlar ve daha birçok mekanda iş güvenliği kültürünün benimsenmesi hayati önem taşımaktadır. Bizlerin ve toplumun haklarının korunması ve önlemlerin standartlara uygun alınması için iş güvenliği kültür bilincimizi yasa bilgisiyle birleştirmeliyiz.
Özellikle şantiyelerimizde karşımıza çıkan iş sağlığı ve güvenliği konularını yasal mevzuat çerçevesinde irdelememiz hukuki açıdan taraf olacağımız durumlarda yardımcımız olacaktır. Yine şantiyelerimizde yasal mevzuatın yetersiz kaldığı teknik durumlar ortaya çıktığında uluslararası standartların uygulanması gerektiğini de aklımızdan çıkarmamalıyız.
Kanunlar geliştirilebilir, Aristo’nun dediği gibi: Kanun düzendir, iyi kanun iyi düzendir.
EPY / İSG-Ç BÜLTEN011 "İş Sağlığı ve Güvenliği Yasal Mevzuatı"